Γράφει ο Σπύρος ΓκρίντζοςΜε έκπληξη διαπιστώνει κανείς όταν ενσκήψει στην ιστορία της Κερπινής, ότι τα απογραφικά της στοιχεία που αφορούν τον πληθυσμό της και την παρουσία της μέσα στην επαρχία Καλαβρύτων υπάρχουν και πριν την επανάσταση του 1821!
Η πρώτη απογραφή πληθυσμού της Κερπινής γίνεται στα 1700.
Εκατόν τριάντα χρόνια δηλαδή πριν από την πρώτη σύσταση ελληνικού κράτους.
Διαφεύγει σε πολλούς από εμάς ότι για μία μικρή περίοδο 28 χρόνων από το 1687 μέχρι το 1715 η Πελοπόννησος περνάει προσωρινά στα χέρια των Bενετών και απαλλάσσεται από τον τουρκικό ζυγό. Είναι η περίοδο αυτή όταν από τους Βενετούς γίνεται μια γενική απογραφή του πληθυσμού του Μοριά. Είναι σίγουρα μια μικρή ανάσα ελευθερίας όλων των κατοίκων του Μοριά από το βαρύ τουρκικό ζυγό. Στα 1700 οι Βενετοί κάνουν συστηματική απογραφή όλου του Μοριά με κυβερνήτη- προβλεπτή τον Γριμάνι (Grimani). Η Κερπινή βρίσκεται να έχει 103 οικογένειες και είναι το μεγαλύτερο χωριό της επαρχίας Καλαβρύτων. Ακλουθούν η Ζαχλωρού με 54, οι Ρωγοί 51, η Κλαπατσούνα 42, Πετσάκοι 42, Γουμένισα 40, Ντουμενά 24, Βάλτσα 23, Δίγελα 15, Κυρίτσοβα, Παντελεήμονας 6. Για να υπολογίσουμε σε πόσους κατοίκους αντιστοιχεί μία οικογένεια πολλαπλασιάζουμε κατά μέσο όρο επί 6. Επομένως η Κερπινή έχει περίπου 600 με 650 κατοίκους.Η δεύτερη απογραφή της Κερπινής μετά αυτής των Bενετών γίνεται το 1830 και είναι αυτή που διενεργεί ο πρώτος κυβερνήτης Ιωάννης Καποδίστριας και την οποία αναλαμβάνει επιστημονική γαλλική αποστολή και διαρκεί οκτώ μήνες. Στην απογραφή αυτή μας εκπλήσσει το γεγονός ότι στο διάστημα των 130 χρόνων από την πρώτη απογραφή, η Κερπινή έχει διπλασιάσει τον πληθυσμό της. Απαριθμεί στην απογραφή αυτή 209 οικογένειες κι εξακολουθεί να είναι ακόμα το μεγαλύτερο χωριό της επαρχίας Καλαβρύτων με δεύτερο χωριό του Ρωγούς με 103 οικογένειες και ακολουθεί η Κλαπατσούνα με 98, Πετσάκοι με 94, Ντουμενά 82, Διγελα 26, Κυρίτσοβα 19, Παντελεήμονας 7. Την ίδια εποχή τα χωριά των κάμπων της Αιγιαλείας είναι σχεδόν άδεια. Χαρακτηριστικά αναφέρω ότι η Τέμενη έχει μόνο 20 οικογένειες.
Μεταξύ της πρώτης απογραφής των Bενετών και της δεύτερης του Καποδίστρια παρατηρούμε ότι τα περισσότερα χωριά της επαρχίας Καλαβρύτων έχουν σχεδόν διπλασιάσει τον πληθυσμό τους και μάλιστα μετά από το μακροχρόνιο αγώνα της επανάστασης του 1821. Τι ακριβώς έχει συμβεί; Πώς δικαιολογείται αυτή η μεγάλη αύξηση του πληθυσμού; Η Κερπινή, με την πρώτη απογραφή του νεοσύστατου ελληνικού κράτους το 1830, είναι ένα χωριό με 1500 περίπου κατοίκους. Η απάντηση έρχεται από πολύ πιο πριν, από τα χρόνια της βενετοκρατίας στο Μοριά όταν για 28 ολόκληρα χρόνια τον κατέχουν οι Βενετοί από το 1687- 1715. Τότε οι Βενετοί ακολουθούν την εξής πολιτική και ιδιαίτερα ο αρμοστής Ιάκωβος Κορνάρος: ενθαρρύνουν να έρθουν από την απέναντί Ρούμελη και την Ήπειρο, Ρωμιοί με τις οικογένειες τους για να ασχοληθούν με τις καλλιέργειες της αμπέλου και της σταφίδας και γενικά με όποια καλλιέργεια θέλουν και για το σκοπό αυτό τους παραχωρούν εγκαταλειμμένα χωράφια και τους επιτρέπουν να εγκατασταθούν σε οπουδήποτε μέρος θέλουν. Αυτοί οι επήλυδες κατά κανόνα προτιμούν τα ορεινά χωριά που τους παρέχουν μεγαλύτερη ασφάλεια και αποφεύγουν όπως είναι φυσικό τα πεδινά και παράλια μέρη που έχουν την γειτνίαση με την απέναντι τουρκική δύναμη και παρουσία. Επίσης στο πληθυσμό ορεινών χωριών των Καλαβρύτων προστίθενται και νέα πληθυσμιακά στοιχεία μετά την αποτυχημένη επανάσταση του 1760 με το Ορλοφικά. Πάντως γενικά η επαρχία Καλαβρύτων λίγο πριν από την επανάσταση το 1821 είναι η μεγαλύτερη σε πληθυσμό επαρχία της Πελοποννήσου με 40.000 κατοίκους και το μεγαλύτερο χωριό της είναι η Κερπινή. Η επαρχία Καλαβρύτων μπορούσε να στρατολογήσει τότε 5000 χιλιάδες άνδρες και διαθέτει και 70 καπεταναίους που μπορούν να ηγηθούν αυτών των ομάδων. Κατά συμπέρασμα, δεν είναι τυχαίο ότι στην επανάσταση του 1821 μία από τις μεγαλύτερες εστίες είναι η επαρχία Καλαβρύτων.
Ωστόσο, το πιο συγκλονιστικό και το πιο συγκινητικό είναι ότι έχουμε απογραφικά στοιχεία για το χωριό μας από το 1700! Τα στοιχεία αυτά δίνουν και λεπτομέρειες. Απογράφουν πόσοι άνδρες πόσες γυναίκες, πόσα παιδιά, μεσήλικές, γέροι και άλλες λεπτομέρειες σχετικά με τη δομή του πληθυσμού. Σε μια αναφορά διαμαρτυρίας, πάλι το καλοκαίρι του 1828, προς τον κυβερνήτη Ι. Καποδίστρια όλων των δημογερόντων των χωριών του δήμου Κερπινής, τη διαμαρτυρία από μέρους της Κερπινής βλέπουμε υπογράφει ο δημογέροντας Γ. Ζαΐμης. Αλλά με αυτά τα περιστατικά ίσως ασχοληθούμε μια άλλη φορά. Σημασία σε αυτές τις περιπτώσεις δεν έχει τόσο το γεγονός όσο το βάθος του χρόνου από όπου γίνεται η λήψη της πληροφορίας.
Γκρίντζος Δ. Σπύρος
----- Η Εξέλιξη του Ελληνικού Πληθυσμού -Απογραφές (1828-2001)
----- Όλες οι Απογραφές Πληθυσμού της Επαρχίας Καλαβρύτων μέχρι σήμερα...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου