Μια λεπτομέρεια... με μεγάλη σημασία για τον Αγώνα.
Από την «Ιστορία
της Ελληνικής Επανάστασης» του 1821 του μεγάλου Ιστορικού Σπυρίδωνος Τρικούπη, αξιολογούμε κάποιες λεπτομέρειες
οι οποίες πιστεύουμε ότι έπαιξαν κατά
θείαν Πρόνοια, πολύ μεγάλο ρόλο στην
αίσια έκβαση του Αγώνα. Ιδιαίτερα στα
χρόνια της προετοιμασίας της Ελληνικής επανάστασης.
Ας δούμε τι μας γράφει
ο Τρικούπης στις σημειώσεις του έργου του για τον τρόπο μύησης του Παλαιών
Πατρών Γερμανού στη Φιλική Εταιρεία το 1818:
«Επειδή πολλοί απορούν πώς ήταν δυνατόν άνθρωποι φρόνιμοι και με μεγάλες θέσεις στην Ελλάδα, όπως ο Παλαιών Πατρών, ο Ανδρέας Ζαΐμης, ο Πανούτσος Νοταράς, ο Ανδρέας Λόντος και άλλοι, να δεχτούν την Εταιρεία χωρίς να κάνουν την παραμικρή έρευνα, αναφέρω αυτά που έχω ακούσει. Ο Καρυτινός Αντώνης Πελοπίδας στάλθηκε το 1818 από τους εταίρους της Κωνσταντινούπολης ως κατηχητής στην Πελοπόννησο, όπου ορισμένοι από αυτούς γνώριζαν τον Παλαιών Πατρών και τον πρόκριτο της ίδιας πόλης Ανδρέα Καλαμογδάρτη. Ο Πελοπίδας φανέρωσε πρώτα στον Καλαμογδάρτη το σκοπό της αποστολής του, αλλά δεν τον βρήκε πρόθυμο και στράφηκε στον Παλαιών Πατρών που, μολονότι συνετός και έμπειρος, δέχτηκε με προθυμία την πρόταση.
Ο λόγος για τον οποίο έγινε αυτό ήταν ότι πριν από μερικές ημέρες είχε λάβει ένα πολύ κολακευτικό γράμμα από τον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο, ο οποίος βρισκόταν στην Πίζα της Τοσκάνης ακολουθώντας τον άρχοντα Καρατσά που ήταν φυγάς από τη Βλαχία.
Ό Μαυροκορδάτος του έγραφε ότι έλπιζε κάποια μέρα να αξιωθεί να φιλήσει το χέρι του για το καλό της Ελλάδας. Επειδή ο Παλαιών Πατρών δεν είχε καμιά σχέση με τον Μαυροκορδάτο, ούτε προσωπική ούτε με αλληλογραφία, το απροσδόκητο και αινιγματικό γράμμα τον έκανε να απορήσει πώς ήταν δυνατό ένας φυγάς να ελπίζει να φιλήσει το χέρι του, ενώ η μετάβαση του ίδιου στην Ιταλία ήταν εντελώς απίθανη.
Ιδιαίτερα μυστηριώδης του φαινόταν η φράση «για το καλό της Ελλάδας». Έτσι, μόλις άκουσε την πρόταση του Πελοπίδα, νόμισε ότι βρήκε τη λύση του μυστηρίου.
Υποθέτοντας λοιπόν, ότι οι σημαντικότεροι και φρονιμότεροι άνδρες του έθνους ήταν μέλη της Εταιρείας, δέχτηκε πρόθυμα την πρόταση και κατατάχτηκε ως ιερέας στις τάξεις των Φιλικών. Πρότεινε μάλιστα στον Πελοπίδα να μην κατηχήσει άλλους στην Πάτρα, ώστε να διαλέξει ο ίδιος τους πιο άξιους, και του ζήτησε να πάει στη Βοστίτσα (Αίγιο) για να κατηχήσει εκεί τον προεστό Ανδρέα Λόντο.
Έτσι κι έγινε.
Ο Λόντος κατηχήθηκε στην Εταιρεία και ακολούθησαν οι Νοταράδες, οι Ζαΐμηδες και άλλοι….»
Σημείωση 1:
Ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος, ο οποίος έστειλε την επιστολή, ευρισκόμενος
στην Πίζα της Ιταλίας ανήκε σε μια μικρή ομάδα ρομαντικών
στοχαστών και διανοουμένων, γνωστοί με το όνομα "Ο Κύκλος της Πίζας" οι οποίοι όμως δεν είχαν επαναστατική δράση. Για
αυτό τον κύκλο πιθανόν να σκόπευε να μιλήσει ο Μαυροκορδάτος στο Παλαιών Πατρών
Γερμανό. Όμως η
τύχη της Ελλάδος βοήθησε ώστε να
εκληφθεί τελείως διαφορετικά αυτή η πρόθεσή του Μαυροκορδάτου στην επιστολή του.
Μια λεπτομέρεια, μία σύμπτωση, μια συγκυρία
που σήμανε πολλά για την εξέλιξη του Αγώνα, ιδιαίτερα όταν ήταν στο στάδιο
προετοιμασίας του.
Καμία φορά μας προκαλεί ιδιαίτερη
εντύπωση η Τύχη με τα περίεργα παιχνίδια της.