Η Γερμανική Πορεία μέχρι την Μάχη της Κερπινής στις 16-17 Οκτωβρίου 1943: Μια Καθοριστική Στιγμή της Κατοχής.

                    Γράφει ο Σπύρος Γκρίντζος   
   Η Μάχη της Κερπινής, η οποία πιστεύουμε υπήρξε η πηγή του κακού όλων των δεινών που ακολούθησαν, διεξήχθη στις 17 Οκτωβρίου 1943, βορειοδυτικά της Κερπινής, σε απόσταση 3 χιλιομέτρων από το χωριό, στη θέση που βρίσκεται σήμερα το εξωκλήσι του Αη Σώστη. Το ύψωμα αυτό είναι γνωστό ως «Στου Γερμανού», ονομασία που απέκτησε μετά τη μάχη.

   Σε αυτή τη μάχη σκοτώθηκαν τρεις Γερμανοί στρατιώτες, οι οποίοι ετάφησαν στο νεκροταφείο της Κερπινής. Τραυματίστηκαν επίσης τρεις στρατιώτες, ενώ περίπου 80 πιάστηκαν αιχμάλωτοι στη θέση Παλιοχώρι, παλιά λιγνιτωρυχεία. Οκτώ στρατιώτες κατάφεραν να επιστρέψουν στο Αίγιο.

   Δυστυχώς, οι 80 αιχμάλωτοι εκτελέστηκαν αργότερα δια κρημνίσεως σε απρόσιτο σημείο του Χελμού, στην περιοχή Μάζι, δεμένοι με σύρμα. Κάποιες λεπτομέρειες για τον εκτελεστή τους είναι γνωστές.

   Οι τρεις τραυματίες είχαν την εξής τύχη: ένας παρέμεινε στην Κερπινή και διασώθηκε, γράφοντας αργότερα και απομνημονεύματα. Οι άλλοι δύο μεταφέρθηκαν σε κλινική στα Καλάβρυτα, απ’ όπου απήχθησαν και δολοφονήθηκαν με αμβλύ όργανο έξω από τα Καλάβρυτα, και ρίχθηκαν σε ένα πηγάδι.

   Η εκτέλεση των αιχμαλώτων έγινε περί τα τέλη Νοεμβρίου 1943. Μέχρι τότε παρέμεναν στην Κλειτορία, όπου φιλοξενούνταν σε σπίτια ντόπιων και βοηθούσαν στις καθημερινές ενασχολήσεις. Ταυτόχρονα, διεξάγονταν διαπραγματεύσεις για την ανταλλαγή τους, οι οποίες τελικά ναυάγησαν.

   Αμέσως ακολούθησαν τα αντίποινα με στόχο κυρίως τα χωριά Κερπινή, Ρωγοί και Καλάβρυτα, τα οποία δημιουργούν ένα τρίγωνο μέσα στο οποίο παγιδεύτηκε ο λόχος των Γερμανών ανιχνευτών. Ξεκίνησαν την αποστολή τους το πρωί της 16ης Οκτωβρίου από το Αίγιο με προορισμό τα Καλάβρυτα.

   Εδώ ας επισημανθεί μία μοιραία λεπτομέρεια που επηρέασε την αποστολή τους ήταν η στάση στους Ρωγούς στις 16 Οκτωβρίου, μετά από πορεία έξι-επτά ωρών. Εκεί σταμάτησαν για να ξεκουραστούν, και οι κάτοικοι τούς προσέφεραν σταφύλια. Αυτή η στάση έδωσε την ευκαιρία σε μία ομάδα ανταρτών (του Σφακιανού) να τους παρακολουθήσει και να τους στήσει ενέδρα, παραβιάζοντας τη στρατηγική να μην κάνουν στάση μεγάλης διάρκειας κατά την πορεία. Στους Ρωγούς έμειναν περίπου τρία τέταρτα, σύμφωνα με την ομολογία της μάνας μου.

   Επανερχόμαστε όμως στη Μάχη της Κερπινής, όπου πρωτοστάτησε ο Κερπινιώτης Γεώργιος Γρίβας μαζί με δύο παιδιά από τα Καλάβρυτα.

Είχαν ελάχιστο εξοπλισμό, αλλά στρατηγική θέση στο ύψωμα που έκοβε τη διέξοδο των Γερμανών προς το Αίγιο μέσω Δίγελας, Πλατανιώτισσας κτλ.

   Για να κατανοήσουμε όλες τις λεπτομέρειες του χρονικού, μαζί με τους Θόδωρο και Νίκο Μάρα, οι οποίοι γνωρίζουν άριστα τον χώρο, έχουμε κάνει αρκετές αυτοψίες για να κατανοήσουμε τις πραγματικές συνθήκες της μάχης και την ακριβή πορεία που ακολούθησαν οι Γερμανοί για να βρουν έξοδο διαφυγής. Καθώς και το σημείο που υπέστησαν τον αιφνιδιασμό της επίθεσης. Δεν χρειάζεται να ειπωθούν περισσότερα, καθώς υπάρχει μαγνητοφωνημένη αφήγηση του Γεωργίου Γρίβα στον Σπύρο Γκρίντζο, η οποία υπάρχει στο Κερπινή μπλογκ του Νίκου Μάρα και είναι στη διάθεση οποιουδήποτε ερευνητή.

   Αξίζει να σημειωθεί ότι, σύμφωνα με μαρτυρία, ένα σώμα ανταρτών που βρισκόταν στο εξωκλήσι του Αη Σώστη δεν είχε αντιληφθεί την προσέγγιση των Γερμανών και ενεργοποιήθηκε μόνο όταν ειδοποιήθηκε από τον Γεώργιο Γρίβα, ο οποίος πήγε και τους βρήκε ξαπλωμένους στο εξωκλήσι.

   Οι αυριανοί μελετητές της μάχης θα πρέπει να κάνουν αυτοψία στο χώρο για να γράψουν τις ιστορικές τους απόψεις και να αντιληφθούν πόσο στρατηγικό ήταν το πέρασμα που κατέλαβε ο Γρίβας με τους συμπολεμιστές του.

   Στη μάχη αυτή, ένα από τα Καλαβρυτινόπουλα που ήταν μαζί με τον Γρίβα τραυματίστηκε και αναγκάστηκαν να βγάλουν την πόρτα από τον Αη Σώστη για να τον μεταφέρουν. Σήμερα το σημείο αυτό ονομάζεται «στου Γερμανού» και οι ντόπιοι λένε ότι βγάζει ωραίο στάρι.

   Τα οστά των Γερμανών στρατιωτών που ήταν θαμμένοι στο νεκροταφείο Κερπινής παραλήφθηκαν από γερμανική αποστολή στις αρχές του 1960. Ήμουν παρών όταν εμφανίστηκαν στην πλατεία του χωριού. Οι ντόπιοι σπάνια αναφέρονταν σε αυτή την μάχη και τον Γεώργιο Γρίβα. Για να τον παρασύρω σε συζήτηση περί αυτού χρειάστηκε κάποιο τέχνασμα. Ο Γεώργιος Γρίβας λέγεται ότι υπήρξε λοχίας του Τακτικού Στρατού και διέθετε διευρυμένη στρατιωτική αντίληψη.

  Οι Κερπινιώτες γνώριζαν ότι η μάχη θα οδηγούσε σε αντίποινα, και όταν εμφανίστηκαν οι Γερμανοί στις 8 Δεκεμβρίου, οι κάτοικοι κατέφυγαν στα βουνά ή κρύφτηκαν, με αποτέλεσμα να εκτελεστούν μόνο 42 άτομα.

   Στην εκτέλεση αυτή διασώθηκαν δύο: ο δάσκαλος του χωριού, Παντελής εκ Χαλανδρίτσας, ο οποίος πέθανε ένα μήνα αργότερα από επιπλοκές τραύματος, και ο Φίλιππος Γκρίντζος, ο οποίος έμεινε ανέπαφος και πέθανε σε βαθύ γήρας.

   Η πορεία των Γερμανών με προορισμό τα Καλάβρυτα ξεκίνησε στις 16 Οκτωβρίου, περνώντας από τους Ρωγούς και ακολουθώντας τον παλιό δρόμο προς τα Καλάβρυτα (ο οποίος σήμερα δεν υπάρχει). Αργά το απόγευμα, περίπου στις 5 η ώρα, όταν πλέον είχαν οπτική επαφή με τα Καλάβρυτα και απέμενε περίπου μισή ώρα δρόμος, στη θέση Δύο Λιθάρια, δέχτηκαν πυροβολισμούς από την ομάδα του Σφακιανού. Αποφάσισαν να μην συνεχίσουν προς τα Καλάβρυτα, αλλά να επιστρέψουν στο Αίγιο μέσω βορειοδυτικής πορείας, περνώντας έξω από την Κερπινή, όπου έπεσαν στην ενέδρα του Γρίβα.

   Σε προσωπικό επίπεδο, στις εκτελέσεις αυτές έχασα τον παππού μου από την πλευρά της μάνας μου, Μιχαήλ Αποστολόπουλο, τον θείο μου, Γεώργιο Αποστολόπουλο (20 ετών), και τον αδελφό της γιαγιάς μου, πατέρα Κανελόπουλο, εφημέριο στον ιερό ναό της Αγίας Βαρβάρας στους Ρωγούς,