Εισαγωγή στις Τηλεπικοινωνίες...

Του Θεοδώρου Αντωνόπουλου

|_ _ .|.|..|._||...|._|...|  Αυτό στη γλώσσα των ασυρματιστών σημαίνει: Γεια σας

   Υπηρέτησα ως ασυρματιστής στην Αεροπορία πριν από 5 δεκαετίες. Τότε τα σήματα τα δίναμε με τον κώδικα ΜΟΡΣ.

ΤΗΛΕΓΡΑΦΟΣ

   Όταν βρέθηκε ότι ο ηλεκτρισμός μεταδίδεται μέσω ενός αγωγού, προέκυψε το ερώτημα μήπως αυτό θα μπορούσε να χρησιμεύσει για τη μετάδοση μηνυμάτων. Ο Mors επινόησε το «αλφάβητο» που φέρει το όνομά του. Ήταν ένας κώδικας με τελείες και παύλες, π.χ. το Α ήταν |._|, το Β |_ ...| κ.ο.κ.

Το όνομα ΝΙΚΟΣ  γράφεται: |_ .|. .|_ . _|_ _ _ |....|

                                                     Ν    Ι      Κ       Ο        Σ

   Τότε ανακαλύφθηκε ο «ενσύρματος ηλεκτρικός τηλέγραφος». Η μετάδοση ενός κειμένου γινόταν ένα-ένα γράμμα, με ηλεκτρικά κύματα μέσω ενός αγωγού. Στον σταθμό υποδοχής, τα σήματα (τελείες και παύλες) τυπώνονταν σε μια λεπτή χαρτοταινία τυλιγμένη σε μπομπίνα. Εκεί ο υπάλληλος μετέτρεπε  τα σήματα σε γράμματα του αλφαβήτου και έδινε στον αποδέκτη το «τηλεγράφημα».

Το επόμενο βήμα ήταν να βρεθεί τρόπος να μεταδίδεται η φωνή.

ΤΗΛΕΦΩΝΟ

  Ο Alexander Graham Bell ήταν δάσκαλος σε κωφάλαλα παιδιά. Έψαχνε να βρει έναν τρόπο να τα μάθει να επικοινωνούν. Ανακάλυψε τυχαία το τηλέφωνο. Τυχαία έγιναν και πολλές άλλες ανακαλύψεις τον 19^ον αιώνα. Άλλο έψαχναν και άλλο εύρισκαν.

   Στις 14 Φεβρουαρίου 1876 ο Bell παίρνει δίπλωμα ευρεσιτεχνίας του «ηλεκτρικού τηλεφώνου», όπως το ονόμασε. Πήγε να πουλήσει την εφεύρεσή του στην τηλεγραφική εταιρία «Western Union», που είχε δίκτυο Τηλεγράφων, σε όλη την Αμερική. Ο William Orton, πανίσχυρος πρόεδρος της Western Union, έριξε μια ματιά σε αυτό το περίεργο κατασκεύασμα, και ρώτησε τους συνεργάτες του: «τί χρησιμότητα μπορεί να έχει στην εταιρεία μας αυτό το παιχνίδι;». Αυτοί του είπαν: «αυτό το πράγμα, που ονομάζεται τηλέφωνο, είναι τόσο ανεπαρκές ώστε δεν έχει καμιά αξία για μάς». Ο Bell έφυγε και ίδρυσε δική του τηλεφωνική εταιρεία, την ΑΤ&Τ, και κυριάρχησε στις τηλεπικοινωνίες των ΗΠΑ, ενώ η Western Union έμεινε μια δεύτερης τάξης τηλεγραφική εταιρεία.

   Την ίδια χρονιά στη Βρετανία ο διευθυντής των Ταχυδρομείων Sir William Preece έλεγε: «Οι Αμερικανοί μπορεί να χρειάζονται αυτή τη νέα εφεύρεση που λέγεται τηλέφωνο. Εμείς όμως όχι. Έχουμε πολλά παιδιά για να μεταφέρουν μηνύματα.»

   Έτσι έγινε δυνατή η μετάδοση φωνής με ηλεκτρικά κύματα μέσω ενός αγωγού. Η μετάδοση φωνής μπορεί να γίνει και με ηχητικά κύματα μέσω στερεού. Εμείς όταν είμαστε μικροί φτιάχναμε «τηλέφωνο» με κλωστή. Σε δύο καπάκια από βερνίκι ΚΑΜΕΛ ανοίγαμε από μια τρύπα, περνούσαμε την άκρη της κλωστής και τη δέναμε σε ένα ξυλάκι.. Έπαιρναν δύο παιδιά από ένα καπάκι και τέντωναν την κλωστή. Έβαζε ο ένας το καπάκι στο αυτί του, και ο άλλος του μιλούσε από το άλλο. Και αντιστρόφως. Είχα ταράξει τις κουβαρίστρες της μάνας μου.

 

Η επόμενη φάση ήταν να μεταδίδονται σήματα με ηλεκτρομαγνητικά κύματα, μέσω αέρα.

ΑΣΥΡΜΑΤΟΣ ΤΗΛΕΓΡΑΦΟΣ

    Ο Hertz ανακάλυψε το «παλλόμενον ηλεκτρικόν δίπολον» ἢ «διεγέρτης του Hertz», που παράγει ηλεκτρομαγνητικά κύματα. Έγιναν πειράματα και διαπιστώθηκε ότι τα κύματα αυτά μεταδίδονται και σε μικρές αποστάσεις εκτός εργαστηρίου. Ο πομπός και ο δέκτης όμως βρισκόντουσαν σε οπτική επαφή.  Το ερώτημα ήταν αν θα μπορούσαν να μεταδοθούν και σε μεγαλύτερες αποστάσεις.



Ο εφευρέτης της ασύρματης τηλεγραφίας Γουλιέλμο Μαρκόνι

Ο Marconi κατασκεύασε ἐναν πομπό για να στείλει σήματα από τον Ευρώπη στην Αμερική. Οι επιστήμονες της εποχής είπαν ότι αυτό δεν γίνεται. Νόμιζαν ότι τα κύματα μεταδίδονται ευθύγραμμα, οπότε μόλις περνούσαν τον ορίζοντα δεν θα ακολουθούσαν την καμπυλότητα της γης, αλλά θα έφευγαν στο διάστημα. Το πείραμα – μετά από πολλές δυσκολίες – πέτυχε. Και από τότε άρχισε η ανάπτυξη του «ασύρματου τηλέγραφου».

    Ο ασύρματος τηλέγραφος εξακολούθησε να χρησιμοποιεί τον κώδικα Mors. Τώρα όμως τα σήματα (τελείες και παύλες) δεν τυπώνονταν σε χαρτί. Υπήρχε ένα ηχείο και ακουγόντουσαν, οι «τελείες» ένα στιγμιαίο μπίπ, και οι «παύλες» ένα παρατεταμένο μπιιιπ. Ακούγαμε τα σήματα σε κώδικα mors και ταυτόχρονα τα μεταφράζαμε σε γράμματα του Α/Β και τα γράφαμε σε ένα χαρτί. Ένας καλός χειριστής ασυρμάτου μπορούσε να δώσει 150 γράμματα στο λεπτό ή και περισσότερα. Υπήρχαν χειριστές που έφθαναν τα 180 γράμματα  με διπλό χειριστήριο. Εγώ ήμουν μέτριος, γύρω στα 120 γράμματα. Ήμουν όμως πολύ καλός χειριστής. Όταν είχαμε συζήτηση για άλλα θέματα, ο άλλος που άκουγε να χειρίζω, καταλάβαινε τί του έλεγα, χωρίς να τα γράφει, σαν να του μιλούσα με το στόμα.

    Η εφεύρεση του Marconi έσωσε πολλές ζωές. Με ασυρμάτους εξοπλίστηκαν όλα τα πλοία, και ο ΤΙΤΑΝΙΚΟΣ. Όταν κινδύνευαν έστελναν το σήμα |...|_ _ _|...| δηλαδή το SOS.  SOS, κατά μία άποψη, είναι τα αρχικά τριών Αγγλικών λέξεων: Save Our Soul = Σώσατε τάς Ψυχάς Μας.

   Ο Ασύρματος – προς μεγάλη λύπη ημών των παλαιών ασυρματιστών – καταργήθηκε μετά την ανάπτυξη της δορυφορικής επικοινωνίας. Μετά την απόλυσή μου από την Αεροπορία έπιανα, για πολλά χρόνια, στο ραδιόφωνο στα βραχέα, σήματα mors.

Το επόμενο βήμα ήταν η μετάδοση φωνής με ηλεκτρομαγνητικά κύματα.

ΡΑΔΙΟΦΩΝΙΑ

   Δεν ήταν δύσκολο τώρα, μετά τις ανακαλύψεις του ΤΗΛΕΦΩΝΟΥ και του  ΑΣΥΡΜΑΤΟΥ. Αρχικά η ασύρματη ραδιοφωνία χρησιμοποιήθηκε για να επικοινωνούν εύκολα διάφορες Υπηρεσίες, Στρατός κ.λπ. Η Ραδιοφωνία όπως την ξέρουμε σήμερα, αρχικά δεν κίνησε το ενδιαφέρον των επενδυτών. Ακούστηκαν μάλιστα και ειρωνικά σχόλια, όπως θα διαβάσετε παρακάτω.

   Ραδιόφωνο στην Κερπινή ήλθε πριν από το 1940. Η Κυβέρνηση Μεταξά είχε στείλει ένα με μπαταρίες, που ανήκε στην Κοινότητα. Ήταν τοποθετημένο στην πλατεία, στον τοίχο του Αγ. Ανδρέα. Εκεί μαζεύονταν οι κάτοικοι και άκουγαν τα νέα. Αυτό μου το έλεγε ο Φίλιππας Μπουρής. Δυστυχώς δεν ρώτησα λεπτομέρειες, όπως, αν ακούσανε το διάγγελμα του Μεταξά το πρωί της 28^ης Οκτωβρίου 1940, και ποιές ήταν οι αντιδράσεις του κοινού. Τα πολεμικά ανακοινωθέντα των επόμενων μηνών φυσικά θα τα άκουγαν. Θα ήταν πολύ ωραίο να είχαμε μια φωτογραφία με ανθρώπους στην πλατεία να ακούνε ραδιόφωνο!

   Μετά το 1950 ραδιόφωνα είχαν τα καφενεία. Εκεί άκουγαν τις ειδήσεις κάθε βράδυ στις 8, από την εκπομπή του Α΄ Προγράμματος «ΤΑ ΧΡΟΝΙΚΑ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ».

   Το 1960 το ραδιόφωνο ήταν μια μαγεία, όπως σήμερα η TV. Το όνειρο όλων ήταν να αποκτήσουν ένα ΡΑΔΙΟ, αλλά η φτώχεια ήταν τέτοια που δεν επέτρεπε τέτοιες «πολυτέλειες». Δεν υπήρχε ΔΕΗ. Τα ράδια λειτουργούσαν με λυχνίες και μεγάλη μπαταρία και ήταν πολύ ακριβά. Όποιος είχε ράδιο έπρεπε να πληρώνει συνδρομή στην Κρατική Ραδιοφωνία. Όποιος δεν πλήρωνε του το σφράγιζαν και δεν μπορούσε να ακούσει. Αργότερα η «συνδρομή» μπήκε στους λογαριασμούς της ΔΕΗ, και την πλήρωναν όλοι, είχαν δε είχαν ραδιόφωνο. Ακόμη και οι πεθαμένοι στα νεκροταφεία. Σήμερα αν δεν πληρώσεις τη συνδρομή, δεν σου σφραγίζουνε το radio ή την TV, αλλά σου κόβουνε το ρεύμα, οπότε πάλι δεν μπορείς να ακούσεις. Πληρώνω τη συνδρομή υποχρεωτικά, παρ’ όλο που δεν βλέπω ΕΤ.

   Εγώ το 1961 στην Κερπινή, είχα φτιάξει ένα «ραδιόφωνο» με ακουστικά. Ήταν μια απλή συσκευή με πηνίο και γαληνίτη, χωρίς μπαταρία. Τώρα που το σκέπτομαι, υποθέτω ότι αυτό θα λειτουργούσε όπως ο διεγέρτης του Hertz. Δηλαδή τα κύματα που ερχόντουσαν από τον Ραδιοφωνικό Σταθμό προκαλούσαν ηλεκτρικές ταλαντώσεις στο δικό μου πηνίο. Οι Σταθμοί εκπομπής όμως ήταν πολύ μακριά, χωρίς μεγάλη ισχύ, και δεν μπορούσαν να διεγείρουν τον δικό μου δέκτη. Δύο φορές μόνο, έπιασα από 2 λέξεις. Η μία φορά ήταν από το Α΄ Πρόγραμμα και άκουσα:  «ΤΑ ΧΡΟΝΙΚΑ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ». Η άλλη ήταν μάλλον από Ιταλικό Σταθμό. Άκουσα δύο λέξεις από ένα τραγούδι που έλεγε «RATONE LASCERE».

ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ

   Στα τέλη της 10-ετἰας του 1920 λειτούργισε η TV. Η είδηση προκάλεσε έκπληξη. Μια ελληνική εφημερίδα έγραφε στις 16-5-1930:

·         Η εφεύρεσης του Ούγγρου μηχανικού Μιχάλυ. Η μεταβίβασης εικόνων δια του αιθέρος. Πως θα βλέπωμεν από μακράν. Τηλεόρασης και επιστημονική εξερεύνησης του βυθού της θαλάσσης. Εκεί που δεν έφθασε ποτέ υποβρύχιων ή δύτης. Η τηλεόρασης και ή καταδίωξης του εγκλήματος.

  Και το πιο απίθανο: Διά της τηλεοράσεως θα προβλέπονται αι εκρήξεις των ηφαιστείων (!).

.----------------------------------------------------------------.

Είπαν για τις τηλεπικοινωνίες και διαψεύστηκαν:

«Ο ασύρματος δεν έχει κανένα μέλλον»              

William Thomson, Lord Kelvin (1897). Βρετανός μαθηματικός και φυσικός.

(Πριν από 2 χρόνια, το 1895, ο ίδιος είχε κάνει και μια άλλη λανθασμένη πρόβλεψη. Είχε πει: «Βαρύτερες του αέρα μηχανές που θα πετάνε, είναι αδύνατον να υπάρξουν».)

«Η TV είναι αδύνατον να επιτύχει εμπορικά και οικονομικά»

Lee De Forest (1926). Αμερικανός εφευρέτης, πρωτοπόρος στην ανάπτυξη του ασύρματου τηλεγράφου και ραδιοφώνου.   

ΣΧΟΛΙΟ: Ο Lee De Forest ήταν ο εφευρέτης της τριοδικής λυχνίας. Πούλησε τα δικαιώματα της ευρεσιτεχνίας του για ένα κομμάτι ψωμί, διότι πίστευε ότι και το ραδιόφωνο δεν θα είχε καμιά εμπορική αξία.